بعد از این که چند روز پیش،
فابریک موامبا، فوتبالیست تیم بولتون، در حین بازی فوتبال و در مقابل
چشمان هزاران تماشاگر و میلیونها بیننده تلویزیون از حال رفت، این بحث
داغتر شده که ورزشکاران تا چه حد باید تحت نظر پزشک باشند و با چه فراوانی
لازم است از نظر نارساییها یا مشکلات احتمالی قلبی چک شوند. آیا
آزمایشهای منظم و گرفتن نوارهای قلب میتواند از حملههای قلبی ناگهانی در
ورزشکارانی مانند موامبا جلوگیری کند؟ پیش از هر چیز، ببینیم برای این
فوتبالیست چه اتفاقی افتاد. به گزارش نیوساینتیست، بازیکن
تیم بولتن وندرر ناگهان روی زمین افتاد و قلبش از کار ایستاد. دلیل این
اتفاق هنوز هم کاملا مشخص نیست. گزارشها حاکی از آن است که قلب موامبا به
مدت دو ساعت از تپش باز ایستاده بود، اما امدادگران از طریق کمپرس قلبی،
موفق شدهاند جریان خون به مغز او را حفظ کنند. مشکلات قلبی ممکن است به
دلیل وجود لخته خونی که رگهای خونرسان قلب را مسدود میکند و یا به دلیل
اختلال ریتمی یا الکتریکی در ماهیچههای قلبی اتفاق بیفتند. در مورد این که
چرا قلب این فوتبالیت دست از کار کشید، هنوز توضیحی ارائه نشده است. آخرین
اخبار از وضعیت موامبا اظهارات رسمی به نقل از پزشکان و
مسوولان فوتبال بولتون، چنین بیان میکنند که موامبا در حال حاضر میتواند
خودش نفس بکشد و دستها و پاهایش را حرکت بدهد. همچنین اعضای خانوادهاش را
میشناسد و میتواند به درستی به سوالات پاسخ بدهد. آیا
آزمایشهای منظم میتوانست جلوی این اتفاق را بگیرد؟ برخی از
مدیران فوتبال، از جمله روبرتو مانسینی از منچستر سیتی، این هفته از
فوتبالیستهای خود خواستهاند دستکم سالی دو بار آزمایشهای لازم را بدهند
تا بتوان به موقع از مشکلات احتمالی قلبی جلوگیری کرد.
آیا در موارد دیگری، آزمایشهای منظم مفید بود؟پاسخ
مثبت است. ایتالیا تنها کشوری است که همه ورزشکاران حرفهای و آماتور بر
اساس قانون از سال 1982/1361 مجبورند سالی یک بار نوار قلب بگیرند
(ایی.سی.جی). مطالعهای که در سال 2006/1385 توسط دومنیکو کورادو و
همکارانش از دانشگاه پادوآ واقع در ایتالیا منتشر شد، نشان میدهد که بین
سالهای 1979/1358 و 2004/1383، در بین ورزشکارانی که به طور منظم آزمایش
میدادند، در مقایسه با جمعیت عادی، میزان مرگ تا 89 درصد کاهش یافته است.
شارما در اینباره میگوید: «میزان مرگ در ایتالیا از همه کشورهای دنیا
کمتر است». چرا آزمایشها در مورد موامبا جواب نداده بودند؟گزارشها
حاکی از آن است که موامبا تاکنون 4بار آزمایش داده که آخرین آنها اواسط
تابستان گذشته بود. شارما چنین توضیح میدهد: «هیچ آزمایشی خالی از اشتباه
نیست. اما هدف اصلی این است که اکثریت وسیعی از افراد در معرض خطر شناسایی
شوند. نوار قلب ای.سی.جی در 60 تا 70 درصد موارد نارسایی یا اختلال را نشان
میدهد.» اطلاعاتی که از ایتالیا به دست آمده نشان میدهد که
آزمایشها در مورد حدود 7 درصد از افراد اشتباه بوده و در حالی که آنها
هیچ مشکلی نداشتهاند، برایشان مشکل قلبی تشخیص داده شده است. اطلاعاتی که
شارما از ورزشکاران انگلستان جمعآوری کرده نشان میدهد که 3 درصد از
کسانی که واقعا در معرض خطر بودهند در آزمایشها به درستی مشخص نشدهاند.
وی تخمین میزند که در مجموع، 20 درصد از افرادی که مشکل قلبی دارند در
انگلستان به درستی تشخیص داده میشوند. این در حالی است که در این کشور هر
هفته 12 نفر در سن کمتر از 35 سالگی بر اثر ایست قلبی ناگهانی میمیرند. چه
اختلالاتی در واقع باعث مرگ بر اثر ایست قلبی ناگهانی میشوند؟بر
اساس 35 درصد از موارد، متداولترین اختلال هایپرتروفیک کاردیومیوپاتی نام
دارد و به مواردی گفته میشود که سلولهای ماهیچه قلب به طور غیرعادی بزرگ
میشوند و منجر به ضربان نامنظم قلب میگردند. همچنین شرایطی وجود دارند
که باعث مشکل الکتریکی در عملکرد قلب میشوند، شامل سندرم کیو- تی طولانی و
سندرم بروگادا. همچنین ایجاد مشکل در خونرسانی قلب هم از مواردی است که
میتواند ایست قلبی را به همراه داشته باشد. برخی از این اختلالات ارثی
هستند و برخی دیگر به دلیل مشکل در رشد بدن، به صورت مادرزاد با فرد همراه
است. به گفته شارما، بهترین نشانه، سابقه خانوادگی مرگ بر اثر ایست قلبی و
نیز علائم مشکوک است. اما در بسیاری از موارد، اولین باری که این مشکلات
شناسایی میشوند، همان زمانی است که حمله قلبی روی میدهد، درست همانطور
که در مورد موامبا اتفاق افتاد. اگر اختلالی وجود داشته باشد،
آیا ورزش خطر آن را افزایش میدهد؟به گفته شارما، در مقایسه
با کسانی که ورزشکار نیستند و اختلالاتی در قلب خود دارند، ورزش میتواند
خطر مرگ را در این موارد سه برابر افزایش دهد. همچنین ورزشکاران سیاهپوست
آفریقایی- کاراییبی مانند موامبا در مقایسه با سایر نژادها 4 برابر بیشتر
در معرض خطر نارسایی قلبی قرار دارند. بنابراین، این گروه بیشترین سود را
از آزمایشهای منظم خواهند برد.